Saopštenje Stejt departmenta о sastanku Jović-Iglberger 28. februara 1992.
Kada se govori o raspadu Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije veoma često se imputira navodni stav Međunarodne zajednice da se rešenje jugoslovenske krize mora bazirati na uštrb interesa Srbije i srpskog naroda, i kroz guranje Srbije u rat. Međutim, mnoga istorijska dokumenta kao i novinski članci iz perioda raspada Jugoslavije pokazuju da se od beogradskih vlasti zahtevalo da bude spremna na iste ustupke prema drugim narodima kakve je zahtevala i prema Srbima u drugim bivšim republikama. Kao i da se rešenje krize mora pronaći u miru a ne ratu. Jedan takav dokument je i saopštenje američkog Stejt departmenta posle sastanka Borisava Jovića, člana predsedništva SFRJ, i Lorensa Iglbergera, tadašnjeg zamenika državnog sekretara Sjedinjenih Američkih Država, 28. januara, 1992. godine. Bivši ambasador SAD u Beogradu, Iglberger će ostati upamćen kao strani diplomata čiji javni nastupi i izjave pokazuju da je tokom jugoslovenske krize međunarodna zajednica veći deo vremena podržavala interese Srbije i mirno rešenje krize. “Saopštenje Stejt departmenta о sastanku Jović-Iglberger Vašington 28. januar Zamenik državnog sekretara Iglberger sastao se juče sa Borisavom Jovićem, predstavnikom Srbije u krnjem Predsedništvu Jugoslavije.Ovaj sastanak ne menja američki stav da članovi krnjih saveznih institucija Jugoslavije ne mogu legitimno govoriti ili postupati u ime cele Jugoslavije.Zamenik državnog sekretara je naglasio Borisavu Joviću da SAD očekuju da sve strane, uključujući tu srpsko rukovodstvo i Jugoslovensku armiju, poštuju obaveze preuzete prilikom potpisivanja sporazuma o planu koji predviđa raspoređivanje mirovnih snaga Ujedinjenih nacija u Hrvatskoj. Vlada SAD u potpunosti podržava napore Ujedinjenih nacija i Evropske zajednice da se pronađe miroljubivo rešenje za jugoslovensku krizu.Zamenik državnog sekretara naglasio je Borisavu Joviću da SAD, kao i Evropska zajednica, neće prihvatiti nikakav ishod jugoslovenske krize koji bi se zasnivao na primeni sile ili pretnji promenom granica jugoslovenskih republika.On je pozvao srpsku vladu da preduzme jasne i konkretne korake kojima će pokazati doslednost planu Ujedinjenih nacija i mirovnoj konferenciji Evropske zajednice kojom predsedava lord Karington, kao i da će poštovati teritorijalni integritet Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Makedonije.Napori Ujedinjenih nacija i Evropske zajednice pružaju rukovodstvu Srbije priliku da pokaže spremnost da konstruktivno prione na posao u cilju generalnog političkog rešenja u kome će biti uvažena legitimna strahovanja i ispunjene težnje Srba unutar i izvan Srbije.Pozivamo rukovodstvo Srbije da iskoristi tu priliku, da poštedi srpski narod kao i druge jugoslovenske narode, strašne cene ratovanja i pokaže spremnost da drugim narodima u Srbiji pruži ista prava i zaštitu koju traži za Srbe izvan Srbije.” Nedeljnik Vreme, 3. februar 1992. godine
Besmislena YU ratovanja
“Ima li smisla analizirati jedan besmisleni rat – ratove? Šta se mora reći o uzrocima i faktorima razbijanja SFRJ, o ulozi Vrhovne komande i njenog vojnog djela? Šta reći o ulozi JNA? Šta o stavovima generala Veljka Kadijevića (sekretara za narodnu odbranu i načelnika Štaba Vrhovne komande 1988 – 1992), izloženim u knjizi “Moje viđenje raspada – vojska bez države”? (“Politika”, juni 1993). * * * Imam, dakle, moralno pravo da i sada analiziram posljedice bezumlja na koje smo ukazivali kada se zlo još moglo izbjeći ili bar učiniti neuporedivo manjim. A pošto sam i danas uvjeren da se sunovrat, kako je još 1989 godine nadolazeću jugoslovensku tragediju nazvao Koča Popović – mogao izbjeći, osjećam i obavezu da to uvjerenje objasnim, jer je i sada mnogo onih koji ističu da je sve baš tako moralo da se desi, da se tragedija nije mogla mimoići. Jedni to čine da bi sebe opravdali, da bi i lične odgovornosti podveli pod pojam objektivne nužnosti, a mnogo više je onih koji nisu svjesni svojih nacionalističkih zabluda i iluzija.” Ilija Radaković – Besmislena YU ratovanja 1990-1995 Powered By EmbedPress
Svedočenje Kira Gligorova o evropskoj ponudi jugoslovenskim liderima 30-31. maja u Beogradu
Žak Delor (Jacques Delors), tadašnji predsednik Evropske komisije je krajem maja 1991. godine došao u Jugoslaviju da bi, pored monetarne i carinske unije, ponudio političku i finansijsku podršku planu tadašnjeg premijera Ante Markovića o “Jugoslovenskom Mastrihtu”. U vreme kada su se vodeći protagonisti, u grču sukobljavajućih nacionalističkih projekata, već pripremali za rat racionalni jezik interesa imao je slab efekat na političke elite koje su delovale po logici etno-nacionalističkog sukobljavanja.